Rynek energetyczny w Polsce się zmienia.
Jeszcze do niedawna krajowy system energetyczny oparty był na scentralizowanych, wielkoskalowych elektrowniach konwencjonalnych. Jednak w wyniku prowadzonej przez Unię Europejską polityki klimatycznej, systematycznie rośnie znaczenie lokalnych źródeł wytwórczych, w tym odnawialnych źródeł energii (OZE). Jednym z docelowych instrumentów rozwoju energetyki obywatelskiej mogą stać się spółdzielnie energetyczne.
Głównym założeniem działalności spółdzielni energetycznych jest zrzeszanie lokalnych społeczności w celu osiągnięcia wspólnych korzyści gospodarczych m.in. poprzez zmniejszenie wydatków na energię elektryczną lub cieplną. Wkrótce, ta forma działalności może zyskać na popularności, biorąc pod uwagę środki finansowe na inwestycje w odnawialne źródła energii przewidziane dla spółdzielni energetycznych w Krajowym Planie Odbudowy.
Definicja spółdzielni energetycznych pojawiła się w treści Ustawy o odnawialnych źródłach energii (dalej: ustawa OZE) już w 2015 r. W 2019 r. weszła w życie nowelizacja tejże ustawy, która doprecyzowała i rozszerzyła zasady funkcjonowania takich podmiotów. Jednak dopiero ostatnia jej nowelizacja, z 1 października 2023 r., wynikająca z konieczności dostosowania polskich przepisów do dyrektywy RED II, podkreśliła rolę spółdzielni energetycznych. Zgodnie z definicją zawartą w ustawie OZE, przedmiotem działalności spółdzielni energetycznej jest wytwarzanie energii elektrycznej, biogazu lub ciepła, w instalacjach odnawialnego źródła energii i równoważenie zapotrzebowania tychże wyłącznie na potrzeby własne spółdzielni energetycznej i jej członków.
Innym rodzajem podobnych przedsięwzięć są OSE – obywatelskie społeczności energetyczne
Instytucja OSE została uregulowana przez nowelizację ustawy: Prawo energetyczne. OSE to podmioty posiadające zdolność prawną, działające w celu zapewnienia korzyści środowiskowych, gospodarczych lub społecznych dla członków, udziałowców, wspólników lub lokalnych społeczności, na których prowadzą działalność.
Działalność tych społeczności obejmuje:
– Wytwarzanie, zużycie, dystrybucję, sprzedaż, obrót, agregację lub magazynowanie energii elektrycznej.
– Świadczenie usług na rynkach energii elektrycznej, w tym usług systemowych oraz elastyczności.
– Przedsięwzięcia mające na celu poprawę efektywności energetycznej.
– Usługi ładowania pojazdów elektrycznych.
– Wytwarzanie, zużywanie, magazynowanie i sprzedaż biogazu, biogazu rolniczego, biomasy oraz biomasy pochodzenia rolniczego.
Działalność obywatelskich społeczności energetycznych opiera się na dobrowolnym i otwartym uczestnictwie. Mogą je tworzyć wyłącznie osoby fizyczne, jednostki samorządu terytorialnego oraz mikro i mali przedsiębiorcy, dla których działalność w sektorze energetycznym nie stanowi podstawowego przedmiotu działalności gospodarczej.
Za: Portal Ochrony Środowiska
Ilustracja: Eisall Sp. z o.o.